Dostępność transportowa jest miarą tego jak łatwo można osiągnąć pewne miejsce przy użyciu środków transportu. Analiza dostępności pokazuje które miejsca w przestrzeni są lepiej dostępne, a które gorzej. Za abstrakcyjnymi "miejscami" stoją w rzeczywistości wsie, miasta i ich dzielnice, a w nich - z jednej strony instytucje, usługi i miejsca codziennej pracy, z drugiej zaś - ludzie gotowi do podjęcia podróży. Czy miejsca świadczenia usług są łatwo dostępne dla klientów? Czy urzędy, instytucje i firmy są optymalnie zlokalizowane? Czy miejsca pracy mają szansę przyciągnąć dojeżdżających?

  >  
rozumieć dostępność

temat
01
wprowadzenie

Charakterystyczną cechą pojęcia dostępności jest to, że jest ona bezpośrednią miarą jakości, w przeciwieństwie do wielu wskaźników ekonomicznych, których wzrost lub spadek nie jest jednoznacznie pozytywny lub negatywny i które wymagają dalszej interpretacji. Z tego powodu nadaje się ona do formułowania i oceny polityki przestrzennej i jest szeroko stosowana w programach i dokumentach Unii Europejskiej. Jednocześnie dostępność jest terminem na tyle szerokim, że istnieje wiele posobów jej mierzenia i interpretacji. Najważniejsze z nich to:

Dostępność mierzona odległością - wykorzystują ją wskaźniki takie jak średni czas podróży do regionu, miasta lub ośrodków wybranych na podstawie jakiejś cechy (np. miast powiatowych).

Dostępność kumulatywna, w której mierzy się skumulowaną liczbą obiektów odniesioną do czasu kosztu podróży np. liczba szpitali dostępna w czasie 1 godziny, liczba miejsc na studiach w zasięgu podróży koleją za 30 zł. Wyniki przedstawia najczęściej w postaci map izochronowych.

Dostępność spersonifikowana, czyli określona z punktu widzenia jednostki, biorąc pod uwagę jej doświadczenia, status społeczny i ekonomiczny. Charkterystycznym rezultatem są tzw. dzienne ścieżki życia, natomiast nie znajduje ona zastosowania do analizy całego systemu transportowego.

Dostępność mierzona wyposażeniem infrastrukturalnym np. liczba obiektów takich jak drogi, stacje kolejowe; przepustowość portów lotniczych itd., odniesiona do powierzchni lub liczby mieszkańców.

Dostępność oparta na modelach potencjału i grawitacji, która określa możliwość zajścia interakcji między miejscami w przestrzeni na podstawie ich cech społeczno-ekonomicznych i wzajemnych odległości. Ta metodologia, najbliższa naszej grupie badawczej, wydaje się najdoskonalsza, ponieważ pozwala odpowiadać na szeroki wachlarz pytań (od szczegółowych po ogólne), wykorzystując różnorodne dane. To jej głownie będą poświęcone następne strony.