W ciągu najbliższych czterech lat Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN będzie uczestniczył w projekcie "REPAiR - REsource Management in Peri-urban AReas: Going Beyond Urban Metabolism" finansowanym w ramach inicjatywy Komisji Europejskiej Horyzont 2020.

Współczesny zrównoważony rozwój miast i obszarów wiejskich wymaga nowego spojrzenia na kompleksową ocenę warunków i mechanizmu tworzenia wysokiej jakości życia mieszkańców. Jednym z celów jest promowanie sposobów wdrażania zasad gospodarki okrężnej (ang. circular economy), której funkcjonowanie opiera się na możliwie najwyższym wykorzystaniu różnych odpadów jako zasobu, który można przekształcić na produkty wykorzystywane ponownie w rozwoju lokalnym i regionalnym.

Podstawowym celem projektu REPAiR jest dostarczenie władzom na poziomie lokalnym i regionalnym innowacyjnego, interdyscyplinarnego Systemu Wspomagania Decyzji (SWD) w oparciu o geodesign (ang. Geodesign Decison Support Environment). System ten zostanie opracowany i przetestowany w sześciu obszarach metropolitalnych. SWD umożliwi tworzenie zintegrowanych, ekoinnowacyjnych strategii rozwoju przestrzennego mających na celu redukcję ilości odpadów na obszarach podmiejskich. Opracowane modele umożliwią pomiar i ocenę oddziaływań wiążących się z zastosowaniem alternatywnych rozwiązań, a tym samym wspieranie zrównoważonego rozwoju na obszarach, cechujących się wysoką dynamiką zmian przestrzennych. Cel ten zostanie osiągnięty przez pomiar i analizę przepływu zasobów, opracowania kartograficzne oraz ocenę pozytywnych i negatywnych skutków obecnych i przyszłych przepływów zasobów. Opracowany zostanie również zestaw wskaźników informujących decydentów na temat poziomu optymalizacji w wykorzystaniu zasobów.

Kluczem do skutecznego podejścia z wykorzystaniem proponowanych studiów przypadku dla rozwoju SWD jest właściwy dobór obszarów badawczych. Obszary te z jednej strony muszą być na tyle zróżnicowane, aby były reprezentatywne dla większości krajów europejskich, z drugiej strony muszą umożliwić weryfikację czy proponowane narzędzie jest wystarczająco elastyczne, aby zastosować je w odmiennych warunkach. Trzy z proponowanych przypadków charakteryzują się wysokim wskaźnikiem recyklingu i niskim poziomem składowania odpadów: Amsterdam (Holandia), Gandawa (Belgia) i Hamburg (Niemcy). Kluczowym wyzwaniem dla tych ośrodków metropolitarnych jest rozwój gospodarki okrężnej na miejscu, zamiast spalania lub wywożenia odpadów. Pozostałe trzy przypadki: Łódź (Polska), Neapol (Włochy) i Pécs (Węgry), przy niższych stopach recyklingu i wyższych poziomach składowania odpadów stoją przed wyzwaniem zwiększenia udziału recyklingu przy jednoczesnym zmniejszeniu skali nielegalnego składowania odpadów. Szeroki wachlarz cech studiów przypadku sprawia, że są one reprezentatywne dla wielu innych europejskich regionów metropolitalnych.

Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania Polskiej Akademii Nauk jest jednym z 18 partnerów w konsorcjum REPAiR i po stronie polskiej odpowiada za sprawy merytoryczne. Organem wspomagającym jest Grupa Doradcza, w skład której wchodzą przedstawiciele środowiska samorządowego oraz naukowego, a także instytucji związanych merytoryczne z problemem gospodarowania odpadami i planowania przestrzennego. Członkowie konsorcjum cechują się szeroką wiedzą w zakresie gospodarki zasobami i odpadami, wspomagania decyzji planistycznych, zarządzania terytorialnego, planowania przestrzennego i urbanistyki.

Szczegółowe informacje o projekcie można znaleźć pod adresem: http://h2020repair.eu/